Καλοί οι ήρωες, οι πρωταγωνιστές και οι παίκτες που χαρίζουν νίκες και τρόπαια με τα γκολ και τις ενέργειές τους, όμως το ποδόσφαιρο δεν γέννησε μόνο θριαμβευτές και νικητές… Η ιστορία που θα σας διηγηθούμε είναι παλιά, σε μεγάλο ποσοστό γνωστή και διαδεδομένη, ωστόσο δεν παύει να σφίγγει την καρδιά και να φέρνει δάκρυα στα μάτια κάθε φορά που λέγεται. Αν τη συμπυκνώναμε σε μια εικόνα, θα ήταν η σημαία της Βραζιλίας στο φόντο και στη μέση ένας άντρας, με γάντια τερματοφύλακα, να κλαίει γονατιστός δίπλα στο δοκάρι του…
Το μακρινό 1950 το Παγκόσμιο Κύπελλο επέστρεφε στη ζωή των λαών, αφού ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε βάλει τις αθλητικές δραστηριότητες σε δεύτερη μοίρα. Η Βραζιλία θα φιλοξενούσε τη μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση, έχοντας την ευκαιρία να πανηγυρίσει την κατάκτηση του τροπαίου στο αχανές στάδιο Μαρακανά. Η εθνική ομάδα της χώρας προήλαυνε στα ματς των ομίλων, φτάνοντας μέχρι το τελευταίο. Εκεί την περίμενε το άλλο… τρένο του τουρνουά, η Ουρουγουάη, καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες ήταν ταλαιπωρημένες από τον πόλεμο και δεν κατέβασαν πολύ ανταγωνιστικές ομάδες.
Η Βραζιλία αρκούνταν και με την ισοπαλία, αφού τότε ο πρωταθλητής δεν κρινόταν από έναν τελικό, αλλά με βαθμολογία ενός τελικού ομίλου. Η Ουρουγουάη ήθελε μόνο τη νίκη, αφού μια ισοπαλία με την Ισπανία την είχε αφήσει πίσω. Το Μαρακανά αναμενόταν πιο καυτό από την κόλαση, αφού θα κουβαλούσε στις εξέδρες του το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό κοινό που μαζεύτηκε ποτέ σε γήπεδο: 210.000 Βραζιλιάνοι θα στριμώχνονταν στα όρια… ασφυξίας για να δούνε την ομάδα τους να στέφεται Παγκόσμια Πρωταθλήτρια!
Κάτω από τα δοκάρια της “Σελεσάο” στεκόταν ένας κοντούλης με τρομερά προσόντα και φοβερή προσέγγιση του τρόπου παιχνιδιού του τερματοφύλακα. Ο Μπαρμπόσα είχε κατακτήσει πρωταθλήματα με τη Βάσκο ντα Γκάμα, απολάμβανε την καθολική αναγνώριση, ωστόσο είχε ένα σοβαρό μειονέκτημα για τους Βραζιλιάνους: ήταν νέγρος! Ο ρατσισμός και οι φυλετικές διακρίσεις ήταν διαδεδομένο φαινόμενο στη χώρα του καφέ και ένας μαύρος τερματοφύλακας δεν γέμιζε κανενός το μάτι. Εντούτοις, οι εμφανίσεις και το ταλέντο του ανάγκαζαν τους πάντες να κάνουν τα στραβά μάτια…
Μέρες πριν από το μεγάλο ματς, όλοι στη Βραζιλία μιλούσαν και δρούσαν σαν να είχαν ήδη κατακτήσει το τρόπαιο. Οι εφημερίδες “ανέδειξαν” την εθνική ομάδα ως παγκόσμια πρωταθλήτρια, είχαν γραφτεί τραγούδια για τον επικείμενο θρίαμβο, ενώ η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της χώρας είχε ήδη φτιάξει 22 μετάλλια με τα ονόματα των παικτών, αφού η FIFA τότε δεν προέβλεπε μετάλλια για τους νικητές. Μέχρι και ο δήμαρχος του Ρίο ντε Τζανέιρο σε ομιλία τους αναφερόταν στους παίκτες ως νικητές, αλλά και ο πρόεδρος της FIFA, Ζιλ Ριμέ, είχε ετοιμάσει λόγο για μετά το ματς γραμμένο στα πορτογαλικά, τη γλώσσα των Βραζιλιάνων…
Το παιχνίδι ήταν αμφίρροπο, αφού η ουρουγουανική άμυνα, με ηγέτη τον Βαρέλα, δεν νικιόταν παρά μόνο με ιδρώτα και αίμα. Παρ’ όλα αυτά οι Βραζιλιάνοι προηγήθηκαν στο 47′ με τον Φριάσα, βάζοντας φωτιά στο ήδη φλεγόμενο Μαρακανά. Η χαρά έδωσε τη θέση της στην αγωνία 19 λεπτά αργότερα, όταν η “σελέστε” ισοφάρισε με τον Σκιαφίνο. Όμως ακόμα το τρόπαιο ήταν σε βραζιλιάνικα χέρια, καθώς μόνο με ήττα οι οικοδεσπότες θα έμεναν δεύτεροι. Και όπως σε όλες τις τραγωδίες, έτσι και εδώ υπάρχει ο τραγικός ήρωας. Ο Μπαρμπόσα, βλέποντας τον Γκίτζια να πατάει την περιοχή του από τα δεξιά, βρέθηκε σε δίλημμα: να κλείσει τη γωνία του ή να κάνει κίνηση στο άλλο δοκάρι για να ανακόψει ενδεχόμενη σέντρα; Προτίμησε να κινηθεί για το δεύτερο, αλλά η μπάλα κατευθυνόταν στη γωνία του… Η προσπάθεια που έκανε για να την αποκρούσει δεν έφτανε και ο ίδιος κατάλαβε ότι η μπάλα κατέληξε στα δίχτυα από τη νεκρική σιγή 210.000 ανθρώπων…
Το Maracanazo, η καταστροφή του Μαρακανά, έμεινε στην ιστορία για να περιγράψει εκείνη την αποφράδα μέρα. Οι Βραζιλιάνοι ακόμα δεν μπορούν να ξεχάσουν αυτή την ήττα, αυτή τη χαμένη ευκαιρία για κατάκτηση του τροπαίου στη χώρα τους. Οι περισσότεροι παίκτες εκείνης της ομάδας παραγκωνίστηκαν, συνταξιοδοτήθηκαν ή δεν ξανακλήθηκαν ποτέ. Ωστόσο τη χειρότερη αντιμετώπιση είχε ο Μπαρμπόσα. Ένα ολόκληρο έθνος δεν συγχώρησε ποτέ στον νέγρο τερματοφύλακα το λάθος στο γκολ, μηδενίστηκαν όλες οι προηγούμενες επιτυχίες του και για το υπόλοιπο της ζωής του έζησε στην απαξίωση. Ο ίδιος ήθελε να ευχηθεί στους παίκτες που θα έπαιζαν στον τελικό του 1994 καλή επιτυχία στα αποδυτήρια, όμως ο προπονητής Ζαγκάλο δεν του το επέτρεψε για να μη φέρει… γκαντεμιά στην ομάδα. Διετέλεσε επιστάτης στο Μαρακανά και όταν ανακαινίστηκε, του έκαναν δώρο τα δοκάρια που δέχτηκε εκείνο το γκολ. Τα κράτησε σπίτι του και σε ένα μπάρμπεκιου πάρτι που διοργάνωσε, τα χρησιμοποίησε για καύσιμα της φωτιάς που έψηνε… “Ήταν η καλύτερη μπριζόλα που έχω φάει στη ζωή μου”, έλεγε.
Πενήντα έξι χρόνια πέρασαν για να εμπιστευτούν ξανά οι Βραζιλιάνοι νέγρο γκολκίπερ, στο πρόσωπο του Ντίντα. Ο Μπαρμπόσα έφυγε από τη ζωή με το παράπονο ότι ακόμα και μέχρι τον θάνατό του οι συμπατριώτες του δεν τον συγχώρησαν ποτέ για εκείνη την άτυχη στιγμή…
Μια καλοκαιρινή ηλιόλουστη μέρα του 1970, στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όταν ο Πελέ και η παρέα του αποθεώνονταν από τους χιλιάδες Βραζιλιάνους με το βαρύτιμο τρόπαιο στα χέρια, μια μάνα διέκρινε στο πλήθος έναν νέγρο. Ήταν ο Μπαρμπόσα. Αμέσως γύρισε στον γιο της και του είπε: “Γιε μου, ο Πελέ έκανε τη Βραζιλία να πανηγυρίζει. Τον βλέπεις αυτόν εκεί; Αυτός κάποτε έκανε τη Βραζιλία να κλάψει…”
