Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε τους αριθμούς. Το 20ό Major σε 30 τελικούς. Η 94η νίκη του στη Μελβούρνη. Η 332η νίκη του σε Γκραν Σλαμ. Το τρίτο τρόπαιο στα τελευταία 5 Major, που σε κάνει να νιώθεις λες και έχεις φάει ινδική κάνναβη. Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε με τους αριθμούς που παράγει ο Ρότζερ Φέντερερ. Το παγκόσμιο οπαδικό κίνημα μετράει και δεν ξέρει τι να απογίνει. Λείπει κάτι από την ικανοποίηση. Όταν η εικόνα τελειώνει, αυτό που απομένει συνδέεται με τις ψυχικές απώλειες από όλη την αδρεναλίνη και την υπερπροσπάθεια που φέρνει η υποστήριξη. Ο αθλητισμός μάς υπενθυμίζει ότι την ειδωλολατρεία θα κάνουμε χρόνια να την ξεφορτωθούμε, αν το κάνουμε ποτέ. Άνθρωπος να λατρεύει άνθρωπο, όμως, είναι πιο λογικό από ό,τι είναι να λατρεύει πνεύμα, πριν καν μπούμε στην ατέρμονη (και άρα κάπως βλακώδη) συζήτηση για το αν υπάρχει. Τα συμπαρομαρτούντα, που έρχονται με τη διαφωνία, κουβαλούν τον παραλογισμό.
Η σύνεση στη γλώσσα μεταφέρεται, δυστυχώς, όσο μεγαλώνεις. Σημασία δεν έχει πόσο εντυπωσιάζεσαι από ό,τι συμβαίνει σε σχέση με τους υπόλοιπους, αλλά σε σχέση με εσένα. Αν πεις σε κάποιον ότι «δεν εντυπωσιάζομαι όπως ενθουσιαζόμουν πια», αλλά σε σύγκριση με εκείνον μοιάζεις με μωρό που ανακαλύπτει το καρπούζι, δεν αναιρείται το ασφαλές του λόγου σου. Η σύνεση στη γλώσσα, μόλα ταύτα, δε σου επιτρέπει να αποθέτεις πομπώδεις χαρακτηρισμούς, τουλάχιστον όπως το έκανες. Να ένας: ιδιοφυΐα. Ο Ρότζερ Φέντερερ είναι ιδιοφυΐα. Αυτό φάνηκε περίτρανα στον τελικό με τον Μάριν Τσίλιτς το πρωί της Κυριακής, τον οποίο και νίκησε 3-2 σετ (6-2, 6-7 {5}, 6-3, 3-6, 6-1), σε 3 ώρες και 3 λεπτά.
Πιθανότατα, το αυτό δε θα γραφόταν αν δε νικούσε. Στις ραψωδίες, υπάρχει αναγκαιότητα για το αποτέλεσμα. Είναι ο νόμος της φυσικής. Το αποτέλεσμα που φέρνει η δύναμη χρειάζεται, ώστε να μην υπάρχει έλλειψη στην εξήγηση για την εξωτερίκευση της ενέργειας. Βεβαίως, μεταφράζεται κατά το επιθυμητό, συνήθως με τη νίκη. Ο Ρότζερ Φέντερερ είναι ιδιοφυΐα πρωτίστως διότι επεμβαίνει στη μοίρα του. Αυτό του δίνει το μέγεθος που κατέχει στο αθλητικό Βατικανό. Όταν ο Ρότζερ Φέντερερ είναι εκνευρισμένος -και την Κυριακή, κόντρα στον Μαρίν Τσίλιτς, ήταν, φτάνοντας στο όριο της ειρωνείας απέναντι σε ένα ball boy- είναι περίπου σαν να βρίζει ο Πάπας. Εκεί αναγνωρίζεις ότι έχει πρόβλημα. Όμως η επέμβασή του πάνω στο δικό του εγκέφαλο είναι στα αληθινά ένα κίνητρο για σένα, για να σε κάνει να δουλέψεις ώστε να μπορείς να αποδίδεις ακόμα και όταν οι νευρώνες δεν μπορούν να χαλαρώσουν.
Ο Φέντερερ επεμβαίνει στη μοίρα του σε ποσότητα που τον καθιστά πραγματικά αξιομνημόνευτο. Φέρνοντας την αναγέννηση στο τένις από τότε που άρχισε να νικάει, στο Γουίμπλεντον του 2003 (τον Ιούλιο συμπληρώνονται 15 χρόνια από εκείνο το 3-0 με τον Αυστραλό -με ολίγη από Έλληνα- Μαρκ Φιλιππούση, ο Ελβετός τενίστας, νούμερο 2 στην παγκόσμια κατάταξη, έχει γίνει η μετεμψύχωση της διδαχής των αστρονόμων του 15ου αιώνα, εκείνων των επιστημόνων και καλλιτεχνών με έδρα τη Βενετία. Παρατηρούσαν τα άστρα, τους πλανήτες απέναντί τους και έβγαζαν πόρισμα για τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων και, άρα, κατά το μάλλον ή ήττον, καθόριζε την πορεία τους. Οι αστρονόμοι, όμως, ανέφεραν το εξής: μπορείς να επέμβεις για να ελέγξεις την πορεία σου. Μπορείς να ελέγξεις τη μοίρα σου, δηλαδή την αρχή διατήρησης της ενέργειάς σου. Να μεταβάλλεις το δρόμο και να γίνεις κάποιος που η ίδια η ύπαρξή σου με βάση την κίνηση των πλανητών δεν θα μπορεί να κατέχει εξ ολοκλήρου.
Παρακολουθώντας τον τελικό του 2018 στο Αυστραλιανό Όπεν, το déjà vu ήταν αναπόφευκτο. Σκιές από τον τελικό του US Open του 2009 σκοτείνιαζαν τον ήλιο της Μελβούρνης. Τότε, ο Ρότζερ Φέντερερ ήταν ορμητικός στο πρώτο σετ και προηγούνταν 5-4 στο δεύτερο σετ με τον Χουάν Μαρτίν ντελ Πότρο, με το τελευταίο γκέιμ του να βρίσκεται στο 30-30. Ένα forehand του Αργεντινού δόθηκε έξω από το διαιτητή. Ο Ντελ Πότρο έκανε challenge και το hawk eye έδειξε ότι το μπαλάκι έγλειψε τη γραμμή εξωτερικά. Το 40-30 διορθώθηκε, έγινε 30-40. Ο Ντελ Πότρο έκανε το μπρέικ, πήρε το δεύτερο σετ και, αν και έχασε το τρίτο, κυρίως με τα δικά του double fault στο τελευταίο γκέιμ του, γύρισε για να πάρει το τέταρτο και το πέμπτο, το τελευταίο με χαρακτηριστική άνεση. Ο Φέντερερ κατέρρευσε σε εκείνο το μονόπρακτο του παιχνιδιού. Ήταν ένας από τους 10, έως τώρα, χαμένους τελικούς του.
Μαζί με το νου, όμως, έρχεται και η γνώση. Ο Μαρίν Τσίλιτς είχε την ευκαιρία του στο πρώτο γκέιμ του πέμπτου σετ. Στο δεύτερο γκέιμ, μόλις στον πρώτο πόντο, ο Κροάτης σέρβιρε, ο Φέντερερ επέστρεψε το μπαλάκι και μετά, ανοήτως, έκανε challenge στο σερβίς του. Το μπαλάκι ήταν μέσα, ο πόντος παίχτηκε ξανά, ο Τσίλιτς τον πήρε. Στο ίδιο γκέιμ, με το σκορ στο 40-40, ο Φέντερερ έκανε challenge σε ένα forehand του Τσίλιτς. Πέμπτο σετ, 40-40, με δύο από τα τρία challenge του πεταμένα; Έμοιαζε με κίνηση απελπισίας, σαν να παραδινόταν σιγά σιγά το πνεύμα του. Είναι δύσκολο να ρισκάρεις, ειδικά αν δεν είσαι, όχι τόσο κακός όσο λένε αλλά πάντως, όχι τόσο αποδοτικός με τη συγκεκριμένη τεχνολογία. Μπορεί να είδε όντως το μπαλάκι να βγαίνει έξω, αλλά σίγουρα δεν ήταν κραυγαλέο, καθώς συνήθως πρόκειται για ζήτημα ελάχιστων εκατοστών. Κάποιος θα πρέπει να σκέφτηκε ότι είχε καταληφθεί από τα νεύρα του, μόλις πέντε πόντους πριν είχε εκστομίσει λεκτική επίθεση στο ball boy. Όμως, εκείνο το χτύπημα ήταν όντως έξω. Οι σκιές από το χαμένο τελικό του Ντελ Πότρο, που μέχρι τότε οι προβολείς τού έδιναν πλασματικά σχήματα, απομακρύνθηκαν οριστικά. Ο Φέντερερ έκανε το μπρέικ και, έπειτα, έχοντας βρει το σερβίς που στον τελικό με τον Αργεντινό είχε χάσει από το τρίτο σετ και μετά, προχώρησε για να κατακτήσει το έκτο Αυστραλιανό Όπεν του. Με τον τελευταίο πόντο να κρίνεται στο challenge που έκανε ο Τσίλιτς, μία εικόνα που ράφτηκε από τις υφάντρες του γεωμετρικού μεγαλείου, καθώς το μπαλάκι μόλις που ακούμπησε τη γραμμή. Όπως πέρυσι, όταν ο Ναδάλ είχε ζητήσει να δει στην οθόνη πού κατέληξε το τελευταίο forehand εκείνου του τελικού.
Όπως πέρυσι, που ο Φέντερερ επίσης επενέβη στη μοίρα του με τον πλέον πειστικό τρόπο. Ένα μπρέικ κάτω στο πέμπτο σετ, με έναν αντίπαλο ο οποίος έχει την πλέον θετική παράδοση απέναντί του, νικώντας τον στους τέσσερις τελευταίους τελικούς που είχαν παίξει, στα δύο τελευταία πέμπτα σετ και στα έξι τελευταία ματς σε Major συνολικά. Από το 1-3 και έπειτα, ο Φέντερερ, κινούμενος από μία εσώτερη δύναμη παραπλήσια της απελπισίας, βρήκε τον τρόπο και μαεστρικά αποδόμησε τον αντίπαλό του, αναγκάζοντάς τον να ανταμώσει με το χειρότερο εαυτό του ακριβώς τη στιγμή που ένιωθε πως είχε το πάνω χέρι, φθάνοντας σε μπρέικ πόιντ σε όλα τα σέρβις γκέιμ του, και αξιοποιώντας τους πιο κρίσιμους. Σε ένα ματς που είχε αγγίξει τις 3 ώρες και 15 λεπτά ήδη και έχοντας ήδη μπει στο 36ο έτος της ηλικίας του.
Με την εξαίρεση του Μάικλ Τζόρνταν και του Μάικλ Φελπς, ουδείς άλλος αθλητής σε σπορ που δεν ενέχει στοιχεία παγκρατίου δεν έχει καταφέρει όσα ο Ρότζερ Φέντερερ. Σε πολλούς πρωταθλητές μπορείς να βρεις κάποιες από τις διαστάσεις στις οποίες ο Ελβετός διαπρέπει, αλλά σε όλους θα λείπει κάτι. Από το winningest spirit ώς την αρμονία του παιχνιδιού, την κιναισθησία και το ρύθμισμα ενός ταμπεραμέντου που μπορεί να φέρει βία, από την ίδια την παρουσία και την καθολική αποδοχή έως το πρακτικό κομμάτι, τους τίτλους, ο Ρότζερ Φέντερερ προσομοιάζει φιγούρα τόσο γνωστή όσο η Μόνα Λίζα και τόσο αγαπητή όσο η θεία Λένα. Φιγούρα που γεμίζει κάθε κορτ και που μετατρέπει την παρακολούθηση σε μία εμπειρία η οποία για το θεατή, ιδιαιτέρως εκείνον που τον υποστηρίζει, είναι αληθινή ιστορία, βιωματική, μπορεί να την αφηγηθεί, να δώσει ένα πρωταγωνιστικό ρόλο στον εαυτό του. Είναι πολύ δύσκολο μόνο και να φανταστεί κάποιος ποια τομή στιγμών, κυττάρων και γονιδίου μπορεί να δωρίσει άλλη τέτοια παρουσία στους αγωνιστικούς χώρους όλου του κόσμου, τουλάχιστον για τον επόμενο μισό αιώνα. Υπάρχει, όχι ως κάποιος που θέλουμε επιμόνως να δημιουργήσουμε αλλά, ως εκείνος που, όταν σταματήσει, θα πρέπει να δημιουργήσουμε κάποιον και πάνω να εναποθέσουμε όλη τη νοσταλγία μας, όντες υπερβολικοί με το τι όντως μπορεί να κάνει, για να καλύψει το κενό.
Η εποχή του, που ευτυχώς μοιάζει ατέλειωτη, κάποια στιγμή θα διατάξει την αυλαία να κατέβει. Οι αριθμοί θα έχουν ακόμα πιο λίγο νόημα και περισσότερη ταλαιπωρία τότε για τους θαυμαστές του, που η απελπισία μαζικά θα τους καταλάβει. Κάποιοι θα προσπαθούν να αγκιστρωθούν σε κάποιον άλλο και αρκετοί δε θα παρακολουθήσουν ξανά τένις, υποκρινόμενοι ότι ποτέ δεν υπήρχε. Αν η σταθερή έκφραση «κανείς δεν είναι πάνω το σπορ» επιβεβαιώνεται από την εξαίρεσή της, ο Φέντερερ πρέπει να είναι αυτή. Το σπάνιο στατιστικό αποτέλεσμα.
