Γεννημένος στο Λοντζ της Πολωνίας, ο Μάρτσιν Γκόρτατ δεν θα μπορούσε να καταπιαστεί με κάτι διαφορετικό από το ποδόσφαιρο. Δοκίμασε πιτσιρικάς και λίγο στον στίβο, ρίχνοντας σφαίρα, αλλά και τρέχοντας 100 και 400 μέτρα. Παρά το μέγεθός του και το ύψος του ήταν γρήγορος. Πίστευε πως το μέλλον του είναι στο ποδόσφαιρο και δη, στην εστία. Είχε ένα έμφυτο ταλέντο ως τερματοφύλακας. Για κάποιον λόγο όμως το μπάσκετ ανέκαθεν τον εξίταρε. Τον συνάρπαζε ακόμα κι αν δεν είχε πιάσει καν μπάλα του μπάσκετ ποτέ στα χέρια του.
Παρά το γεγονός ότι το μπάσκετ στην Πολωνία όχι απλά δεν ήταν το δημοφιλέστερο άθλημα, αλλά ακολουθούσε και ολοένα φθίνουσα πορεία, δίχως να υπάρχουν υποδομές και εγκαταστάσεις, η ελεύθερη τηλεόραση έδειχνε αγώνες. Ο Μάρτσιν μετά την προπόνηση στο ποδόσφαιρο, πήγαινε σπίτι για να δει μπάσκετ. Για να χαζέψει τον Ντέγιαν Μποντίρογκα.
- “Λάτρευα να βλέπω τον Μποντίρογκα. Ήταν απλά απίστευτος. Παρακολουθώντας τον καταλάβαινα τι… προγραμματίζει το μπάσκετ για μένα. Μου άρεσε και το ΝΒΑ και έβλεπα, αλλά ο Μποντίρογκα ήταν ο… παίκτης“
Το μικρόβιο μέσα του μεγάλωνε. Μέχρι τα 17-18 του χρόνια δεν είχε πιάσει καν μπάλα στα χέρια του. Η στιγμή δεν άργησε να έρθει. Περνώντας μία μέρα στο λύκειο, από την αίθουσα μπάσκετ για να πάει στην προπόνησή του, έπιασε μια μπάλα στα χέρια του. Η απορία τον έτρωγε…
“Ηθελα να δω αν μπορω να το κανω οπως ο Μποντιρογκα”
Οι συμπαίκτες του αρχικά απόρησαν, μετά γέλασαν. Του φώναζαν «τι κάνεις εκεί; Είσαι τερματοφύλακας. Βρίσκεσαι στο λάθος… δίχτυ», ωστόσο ο Γκόρτατ χαμογελούσε κρυφά. Το πρώτο του σουτ φυσικά και δεν μπήκε. Έφτασε όμως πολύ κοντά. Κτύπησε στη στεφάνι και για λίγο βγήκε έξω. Ένιωθε την μπάλα να γυρνάει τόσο ωραία μέσα στα χέρια του που γρήγορα κατάλαβε τι ήθελε να κάνει…
Το μπάσκετ στην Πολωνία στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 ήταν σε καλό επίπεδο. Η εθνική ομάδα της χώρας είχε αδιάλειπτη παρουσία στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ωστόσο η πορεία του αθλήματος ήταν φθίνουσα. Τη μεγάλη γιορτή έχουν πλέον να τη ζήσουν από το 1984 (τη χρονιά παραδόξως που γεννήθηκε ο Γκόρτατ) ενώ το πρόγραμμα της χώρας για τα παιδιά φυτοζωούσε. Έβλεπαν στην τηλεόραση τον Τζόρνταν, τον Γκραντ Χιλ, τον Σακ, έβγαιναν έξω ώστε να τους μιμηθούν, αλλά… μέχρι εκεί. Καμία εξέλιξη, καμία υποδομή, κανένα πρόγραμμα, φυσικά εγκαταστάσεις τριτοκοσμικές.
Τα τελευταία χρόνια, φεύγουν για τις ΗΠΑ ώστε να εξελίξουν το ταλέντο τους, να μάθουν, να προοδεύσουν, αλλά θέλει ακόμη πολύ δουλειά και αρκετά χρόνια για να «βγει» η νέα φουρνιά της Πολωνίας.
Πίσω στο… 2001 ένα όμως. Ο Γκόρτατ, από τη στιγμή που έπιασε την μπάλα του μπάσκετ στα χέρια του πήγε στον προπονητή του και του είπε πως σταματάει τις προπονήσεις, κόβει το ποδόσφαιρο.
- «Είσαι τρελός; Δεν μπορείς να το κάνεις τώρα, που είσαι σχεδόν 18. Είναι πολύ αργά. Πετάς την καριέρα σου στο ποδόσφαιρο», ωστόσο ο Μάρτσιν δεν υπήρχε περίπτωση να τον ακούσει.
- «Το ξέρω, κόουτς, αλλά θέλω να προσπαθήσω, να δω τι μπορώ να κάνω».
Δύο ημέρες μετά έκανε την πρώτη του προπόνηση στο μπάσκετ και πραγματικά οι προπονητές του εξεπλάγησαν. Λόγω του ότι ήταν τερματοφύλακας, είχε καλά και δυνατά χέρια και πόδια, ενώ ήταν ψηλός και γρήγορος.
Πήγε στην ομάδα της πόλη του, το Λοντζ και γρήγορα κλήθηκε να στην Εθνική ομάδα. Η Ομοσπονδία βέβαια ακολουθούσε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα έχοντας προσλάβει προπονητές πραγματικά… ανάξιους να το ακολουθήσουν. Οι ομάδες έχαναν παιχνίδια, μοιραία έχαναν και χορηγούς, άρα χρήματα δεν υπήρχαν και γρήγορα επικράτησε ένα χάος. Ο Γκόρτατ κατάλαβε πως δεν είχε καμία τύχη μένοντας στην Πολωνία. Οι ίδιοι οι προπονητές της ομάδας του μάλιστα ήταν αυτοί που τον ενθάρρυναν να φύγει για να μην «χαθεί». Τον προέτρεψαν να πάει σε μία χώρα με υποδομές και να ακολουθήσει το πρόγραμμά τους ώστε να εξελιχθεί και να προοδεύσει.
- “Η εικόνα του Μποντίρογκα, του Σέρβου θρύλου, υπήρχε ακόμα στο μυαλό μου”
Πώς να έφευγε όμως; Πόσοι και ποιοι σκάουτερ παρακολουθούσαν τους αγώνες του Λοντζ; Κανείς…
Ποιος ήταν ο τρόπος λοιπόν; Ο… Βινς Κάρτερ!
Κάτι έπρεπε να κάνει ο ίδιος. Το 2003 ταξίδεψε με την Εθνική ομάδα U20 της Πολωνίας στη Γαλλία για ένα τουρνουά. Στο περιθώριο αυτού υπήρχε ένας διαγωνισμός καρφωμάτων. Στην πρώτη προσπάθεια λοιπόν πέρασε τη μπάλα κάτω από τα πόδια και κάρφωσε. Σιγά το μεγάλο πράγμα. Πολλοί το κάνουν πλέον. Στη δεύτερη προσπάθεια όμως θυμήθηκε τον Βινς Κάρτερ. Κάρφωσε με το χέρι του να βρίσκεται όλο μέσα στο καλάθι και να κρέμεται με τον αγκώνα του μέσα στη στεφάνι.
Τον Βινς Κάρτερ τον ήξερε μόνο μέσα από την… τηλεόραση. Κι όμως, του άλλαξε τη ζωή.
Λίγους μήνες μετά τα 18 του η Κολωνία τον υπέγραψε και εγκαταστάθηκε στη Γερμανία. Παρά το γεγονός, πως ο χρόνος του δεν ήταν επαρκής, οι σκάουτερ τον είχαν σημειώσει και άπαντες τον προέτρεπαν να δηλώσει συμμετοχή στο ντραφτ του 2005. Το έκανε…
Ο ατζέντης του, του είχε ξεκαθαρίσει πως στον πρώτο γύρο δεν υπήρχε περίπτωση να επιλεγεί. Ξέρετε ποιοι ήταν τότε μέσα; Άντριου Μπόγκουτ, Ντερόν Ουίλιαμς, Κρις Πολ, Ρέιμοντ Φέλτον, Άντριου Μπάινουμ, ο Χακίμ Ουόρικ που πέρασε από τον Ολυμπιακό, ο Νέιτ Ρόμπινσον. Ο Τζέισον Μαξίελ, ο Λίνας Κλέιζα.
Φτάσαμε στον 2ο γύρο, πέρναγαν ονόματα όπως του Ιλιάσοβα, του Μόντα Έλλις, του Βον Ουέιφερ (επίσης στον Ολυμπιακό), του Ζελαμπάλ. Ο ατζέντης του, γύρισε και του είπε, καλύτερα να μην επιλεχθεί, για να μην έχει κάποιος τα δικαιώματά του και να είναι ελεύθερος, ωστόσο στο Νο.57 τον επέλεξαν οι Φοίνιξ Σανς τελικά, αφήνοντας πίσω του μόνο τους Ούρος Σλόκαρ, Σενκ Ακιόλ και Άλεξ Άκερ (κι αυτός του Ολυμπιακού).
Οι Σανς τον κράτησαν για περίπου… 10 λεπτά. Τον έδωσαν στους Ορλάντο Μάτζικ ωστόσο ο Γκόρτατ δεν μπορούσε να κρύψει τον ενθουσιασμό και την αδημονία του να αγωνιστεί στο ΝΒΑ. Να γίνει μέλος ομάδας του ΝΒΑ. Μέχρι που συνάντησε τον… Μπράιαν Χιλ.
- “Τον μισούσα πραγματικά”
Μετά το Summer league του 2005, ο τότε προπονητής του στους Μάτζικ του είπε πως θα ήταν καλύτερο να επιστρέψει στην Ευρώπη. Ο κόσμος όλος είχε καταρριφθεί για τον Γκόρτατ. Το επόμενο καλοκαίρι πήγε και πάλι στο Summer League έτοιμος για να μπει στο ρόστερ. Είχε κάνει καλή χρονιά στη Γερμανία, τα πήγε πολύ καλά στο Summer League ωστόσο ο… Μπράιαν Χιλ τον έκοψε ξανά.
- “Πίστευα ότι δεν θα τα κατάφερνα ποτέ να μπω στο ΝΒΑ. Είχα αποτύχει. Να πήγαινα πίσω στην Πολωνία; Τι θα έκανα στη ζωή μου;”
Έβγαλε ακόμα μία χρονιά στην Γερμανία και μάλιστα αγωνίστηκε και στην Ευρωλίγκα για πρώτη φορά, τόσο αυτός όσο και ο σύλλογος. Το καλοκαίρι δούλεψε σκληρά. Παρακολουθούσε τον Κέβιν Γκάρντεν και παρατηρούσε πως επικοινωνεί με τους υπόλοιπους. Τον Τιμ Ντάνκαν και τον τρόπο που αμύνονταν κάτω από το καλάθι.
Ο Σταν Βαν Γκάντι δεν ήταν… Μπράιν Χιλ και τον έβαλε στο ρόστερ. Μετά από χρόνια βέβαια, ο Γκόρτατ συνάντησε ξανά τον Μπράιαν Χιλ και του είπε πόσο πολύ τον μισούσε. Ο Χιλ τώρα είναι τηλεσχολιαστής σε αγώνες ωστόσο του απάντησε με ειλικρίνεια, πως ο τωρινός Γκόρτατ δεν έχει καμία σχέση με τον παίκτη αυτόν που είχε στείλει πίσω στην Ευρώπη. Ο Γκόρτατ πλέον καταλαβαίνει. Ξέρει πως εξαιτίας του δούλεψε και εξελίχθηκε.
Χάρη σε αυτόν δεν δικαίωσε τον… τύπο που του είχε πει «Νο.57; Σε δύο χρόνια φίλε δεν θα είσαι στη λίγκα».
Ποιος ήταν αυτός; Ούτε ο ίδιος δεν θυμάται το όνομά του. Ήταν της γενιάς του ντραφτ του 2005. Σε μία αίθουσα ξενοδοχείου όπου βρίσκονταν τότε στο Νιου Τζέρσεϊ, κοντά στη Νέα Υόρκη όπου είχε γίνει η διαδικασία, ο Γκόρτατ κάθονταν παράμερα. Μόνος. Περνούσε από μπροστά του ο Κέβιν Ντουράντ και ο Γκρεγκ Όντεν. Τους ήξερε μόνο από την τηλεόραση. Κάποιους άλλους τους γνώριζε από τα Eurobasket ωστόσο δεν ήταν φίλοι ώστε να μιλάει μαζί τους.
Μέχρι που τον πλησίασε ένας εξ αυτών και τον ρώτησε…
«Τι νούμερο επιλέχθηκες;»
«57»!
«57; Σε δύο χρόνια δεν θα είσαι στη λίγκα».
«Αυτό θα το δούμε».
- Τρία χρόνια μετά αφού καταπιάστηκε με το μπάσκετ για πρώτη φορά στα 17 του, ο Μάρτσιν Γκόρτατ επιλέχθηκε στο ντραφτ.
- Δύο χρόνια μετά, τα κατάφερε στο ΝΒΑ.
- Δύο χρόνια αργότερα έπαιξε στους τελικούς του ΝΒΑ με τους Ορλάντο Μάτζικ, πίσω από τον Ντουάιτ Χάουαρντ.
Νο. 57; Και; Έχει καμία σημασία. Νο.57 το 1999 ήταν και ο… Μανού Τζινόμπιλι.
- “Μπορεί να με αμφισβήτησε, αλλά κατά έναν περίεργο τρόπο με ενέπνευσε. Θα ήθελα να του το πω αυτό αλλά πραγματικά δεν ξέρω τι κάνει αυτός“
